ตับอ่อนอักเสบ (Pancreatitis)

ตับอ่อนอักเสบ (Pancreatitis)

ตับอ่อนอักเสบ เป็นโรคที่พบได้ไม่บ่อยนัก แต่เป็นภาวะร้ายแรง ที่มีอัตราตายค่อนข้างสูง

การอักเสบมักเป็นผลมาจากการ “รั่ว” ของน้ำย่อย (เอนไซม์) ของตับอ่อนเองออกมาที่เนื้อเยื่อบางส่วนของตับอ่อน แต่ด้วยสาเหตุใดยังไม่ทราบแน่ชัด

โรคนี้มักพบในผู้ป่วยที่เป็นนิ่วในถุงน้ำดี และในคนที่ดื่มสุราจัด

ส่วนน้อยอาจเป็นโรคแทรกคางทูม หรือเกิดร่วมกับโรคต่อมพาราธัยรอยด์ทำงานน้อย (hypoparathyroidism) การได้รับบาดเจ็บที่ช่องท้อง การใช้ยาบางชนิด เช่น สเตอรอยด์ ยาขับปัสสาวะประเภทไทอาไซด์

บางครั้งอาจไม่พบสาเหตุที่แน่ชัด

อาการ

ปวดท้องรุนแรงตรงบริเวณใต้ลิ้นปี่ ซึ่งมักจะเกิดขึ้นทันทีทันใด (บางคนอาจมีประวัติดื่มสุราจัดหรือกินเลี้ยงมาก่อน 12-24 ชั่วโมง) และปวดตลอดเวลา มักปวดร้าวไปที่หลัง

เวลานอนหงายหรือเคลื่อนไหว มักทำให้ปวดมากขึ้น แต่จะรู้สึกสบายขึ้นเวลานั่งโก้งโค้ง

ผู้ป่วยมักมีไข้ คลื่นไส้อาเจียน

ในรายที่เป็นรุนแรง อาจมีอาการอ่อนเพลียมาก มีจ้ำเขียวขึ้นที่หน้าท้อง หรือรอบ ๆ สะดือ และอาจมีภาวะช็อก (หระสับกระส่าย เหงื่อออก ตัวเย็น)

อาการแสดง

• มีไข้ หน้าท้องกดเจ็บ (โดยมักจะไม่มีอาการท้องแข็ง)

• อาจมีอาการท้องอืด หรือเสียงโครกคราก (bowel sound) ของลำไส้ลดลง

• อาจมีภาวะช็อก (ชีพจรเบาเร็ว ความดันตก) หรือมีอาการดีซ่าน

ภาวะแทรกซ้อน

• ไตวาย

• ปอดบวมน้ำ (Pulmonary edema)

• ฝีของตับอ่อน (Pancreatic abscess)

• ถุงน้ำ (Pseudocyst)ในช่องท้อง

• ตับอ่อนอักเสบเรื้อรัง

การรักษา

• ให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำ

• หากปวดมากแพทย์อาจพิจารณาฉีดยาแก้ปวด

• หากมีภาวะซีดแพทย์อาจพิจารณาให้เลือด

• เมื่อรักษาเบื้องต้นจนปลอดภัยแล้ว จะต้องตรวจหาสาเหตุและรักษาตามสาเหตุการเกิดตับอ่อนอักเสบ เช่น หากพบเป็นนิ่วในถุงน้ำดี อาจต้องทำการผ่าตัด

• หากผู้ป่วยเป็นตับอ่อนอักเสบเรื้อรัง (มักมีอาการปวดท้องแบบตับอ่อนอักเสบ เป็น ๆ หาย ๆ เรื้อรัง มักปวดหลังมื้ออาหารหรือดื่มสุรา) ตับอ่อนอักเสบเรื้อรังอาจทำให้เป็นเบาหวานได้